Αρχειοθέτηση, ένα χρήσιμο εργαλείο στην εκτροφή πτηνών!
Η καταγραφή των δεδομένων κάθε εκτροφικής προσπάθειας είναι κατά τη γνώμη μου απαραίτητη, τόσο για την ομαλή συνέχιση της προσπάθειας, όσο για την αξιοποίηση των πληροφοριών και τεκμηρίωση των συμπερασμάτων που απορρέουν από αυτή.
Αρχειοθέτηση, ένα χρήσιμο εργαλείο στην εκτροφή πτηνών
Όσο καλή μνήμη και να διαθέτει κάποιος, σε βάθος χρόνου όλα τα παραπάνω θα πήγαιναν χαμένα. Χαρακτηριστική περίπτωση αξιοποίησης αρχειακού υλικού αποτελεί το παράδειγμα του κόκκινου λιποχρωμικού καναρινιού.
Ετήσια ημερολόγια εκτροφής καναρινιών
Το 1964 ο Άγγλος εκτροφέας Jack Swift κατέβασε στις εκθέσεις κατακόκκινα καναρίνια που σάρωσαν τα βραβεία. Σε καμία περίπτωση όμως δεν ήθελε να "προδώσει" το μυστικό του και τον τρόπο με τον οποίο κατάφερε να κάνει τόσο κόκκινα τα πουλιά του.
Μετά το θάνατό του αυτό το μυστικό θα χανόταν, αν η σύζυγός του δε χάριζε στον αντικαταστάτη του στο σύλλογο, τον Bill Newland τα αρχεία της εκτροφής του, που περιείχε φυσικά και το μυστικό του όπλο. Όλοι πλέον σήμερα γνωρίζουμε την carophyll red και την καταξανθίνη που χρησιμοποιούμε στις αυγοτροφές όσοι βάφουμε καναρίνια
Χωρίς όμως αυτή την καταγραφή θα καθυστερούσε πολύ να φτάσει στα χέρια μας.
Η ανάγκη δημιουργίας αρχείου εκτροφής
Διατηρούμε ένα αρχείο καταγραφής πληροφοριών ώστε να μπορούμε να αποφεύγουμε λάθη τα οποία διαφορετικά θα επαναλαμβάναμε διαρκώς.
Καταγράφοντας κάθε εκτροφέας τις προσπάθειές, τις δοκιμές και τα συμπεράσματά του, συμβάλει στηνατομική βελτίωση και πρόοδο αλλά και την εξέλιξη του συλλογικού και εθνικού επιπέδου στην παγκόσμια κλίμακα της ορνιθοκουλτούρας.
Αν η εκτροφή στην Ελλάδα υστερεί κάπου, αυτό πιστεύω πως είναι στην οργάνωση, στην αξιοποίηση και στη διάχυση των δεδομένων κάθε εκτροφής
Ημερολόγιο ημερήσιας καταγραφής συμβάντων
Περιεχόμενα αρχείου εκτροφής
Ας δούμε όμως πρώτα, τι πρέπει να περιλαμβάνει ένα αρχείο, που έχει στόχο την βελτίωση κάθε εκτρεφόμενου είδους. Για μένα τα καναρίνια.
1. Όλα τα στοιχεία των γεννητόρων, του ζευγαριού δηλαδή που έχουμε σχεδιάσει να αναπαράγουμε. Στοιχεία που αφορούν το είδος και τη μετάλλαξη των προς αναπαραγωγή ζευγαριών, τα χαρακτηριστικά του καθ' ένα ξεχωριστά, τις παρατηρήσεις μας, τo φύλλο βαθμολογίας κριτή, αλλά και σημαντικές λεπτομέρειες των χαρακτηριστικών όπως οι τύποι πτερώματος καναρινιών. Το πτέρωμα στα καναρίνια χρώματος (D) και τύπου (E), είναι από τους βασικότερους παράγοντες.
2. Λεπτομερή καταγραφή του φωλιάσματος, του αριθμού των αυγών, των ημερομηνιών, των νεοσσών, της αποτελεσματικότητας του ζευγαριού καθώς και άλλες εκτροφικές λεπτομέρειες που είναι χρήσιμες και απαραίτητες. Ως τέτοιες μπορεί για παράδειγμα να χαρακτηριστούν η πιθανή μη αποδοχή της μητέρας στα δαχτυλίδια των νεοσσών, η "παραξενιά" στη θέση φωλιάσματος, το είδος του υλικού φωλιάς, η μη αποδοχή τροφών κλπ.
3. Τη διατροφική προετοιμασία, τη διατροφή κατά την περίοδο αναπαραγωγής, τα πιθανά προβλήματα υγείας που αντιμετώπισε, τη διάγνωση και την αγωγή που δόθηκε κλπ.
Η φωτογραφία ως αρχειακό υλικό
Σε όλες τις παραπάνω προσπάθειες αρχειοθέτησης κρίνεται απαραίτητη η χρήση των multymedia, ώστε να γίνεται ευκολότερη η αξιολόγηση, η διάβαση και η μελέτη κάθε καταγεγραμμένης πληροφορίας.
Οι επιλογές οπτικής καταγραφής και αποθήκευσης που μας εξασφαλίζει η "νέα τεχνολογία", η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των προγραμμάτων καταγραφής της εκτροφής, γίνονται αρωγοί κάθε προσπάθειας χωρίς ιδιαίτερα μεγάλο οικονομικό κόστος.
1. Η οπτικοποίηση (με φωτογραφίες και videos) κάθε εκτροφικής επιλογής, αποτελέσματος ή προβληματισμού που κρίνεται ως άξιο αναφοράς και περαιτέρω μελέτης.
2. Η ψηφιοποίηση των στοιχείων μέσω των προγραμμάτων που κυκλοφορούν για το σκοπό αυτό.
3. Η κωδικοποιημένη και σωστή αρχειοθέτηση.
Η φωτογραφία στην εκτροφή πτηνών είναι η βάση κάθε καταγραφής. Είναι πιστεύω ο κορμός πάνω στον οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί στο μέλλον σωστά ένα αρχείο. Εξ ίσου σημαντική προϋπόθεση είναι και η σωστά κωδικοποιημένη αρχειοθέτηση, ώστε το υλικό και οι πληροφορίες να είναι ευπρόσιτες σε κάθε είδους έρευνα και αναζήτηση στο μέλλον.
Δεν σας κρύβω πως το αρχικό τμήμα του παλιού προσωπικού αρχείου (από το 2004 και πίσω) ενώ περιέχει πολλές και χρήσιμες πληροφορίες, είναι δύσκολα αξιοποιήσιμο εξ αιτίας της κακής και χωρίς σχέδιο αρχειοθέτησης.
Στην ουσία, το "παλιό" αρχείο ακόμη και από μένα χαρακτηρίζεται "άχρηστο", γιατί είναι εξαιρετικά δύσκολη η μελέτη του. Αντίθετα στο "νέο" αρχείο υπάρχει τυποποίηση που πλέον βοηθά αρκετά ώστε τα περιεχόμενά του είναι εύκολα και γρήγορα προσβάσιμα και φυσικά αξιοποιήσιμα.
Η ψηφιοποίηση της εκτροφής μας επιτρέπει να έχουμε πρόσβαση στην πληροφορία που ψάχνουμε, άμεσα, σωστά και κυρίως χωρίς κόπο. Κάθε σελίδα και καταγραμμένο στοιχείο στο ημερολόγιό μας, πρέπει να περνά σε κατάλληλη βάση και να παρουσιάζεται με μια σύντομη αναζήτηση.
Δυστυχώς όμως όσο κι αν έχω ψάξει δεν βρήκα πουθενά καταγραμμένη κάποια αντίστοιχη πρόταση που να μας βοηθήσει. Κάθε προσπάθεια αναζήτησης που έκανα στο παρελθόν για το σωστό τρόπο αρχειοθέτησης, είτε σκόνταφτε σε κλειστά στόματα (όπως και πολλά άλλα), είτε στην έλλειψη διάθεσης για βοήθεια, είτε στη χειρότερη στην "αδιαφορία" σε κάθε μελλοντική βελτίωση της εκτροφής.
Τα λίγα που κατάφερα να συγκεντρώσω, οδηγούμενος κυρίως από δικά μου λάθη και τις ατομικές ανάγκες εκτροφής (πιστεύω πως είναι κοινές), καταθέτω την παρακάτω πρόταση, ευελπιστώντας πως θα υπάρξουν προτάσεις βελτίωσης του τρόπου κωδικοποίησης που προτείνω.
Πρόταση κωδικοποίησης αρχείου εκτροφής
Ο προτεινόμενος τρόπος κωδικοποίησης έχει εφαρμοστεί σε μια ομάδα από φίλους εκτροφείς. Έχει δοκιμαστεί και βελτιωθεί στην πράξη σε μεγάλο βάθος χρόνου (από το 2005) και κατά τη γνώμη μου πρέπει τουλάχιστο να δοκιμαστεί κι από σας.
Η κωδικοποίηση της εκτροφής ξεκινά από το νούμερο του ζευγαριού. Κάθε ζευγάρι γεννητόρων που θα μπει σε αναπαραγωγή αποκτά έναν διψήφιο αριθμό που το ακολουθεί εσαεί και δημιουργείται ηλεκτρονικός φάκελος, που έχει ως όνομα τον αριθμό του ζευγαριού.
Μέσα στο φάκελο αυτό μεταφέρονται οι φάκελοι των γεννητόρων και φυσικά αρχειοθετούνται όλα όσα αφορούν αυτό την εκτροφική προσπάθεια του ζευγαριού.
Οι φωλιές που ετοιμάζει το ζευγάρι, είτε αποδώσουν τα επιθυμητά αποτελέσματα με γόνιμη σειρά αυγών είτε όχι, αποκτούν ένα μονοψήφιο αριθμό (1,2 κλπ).
Οι προσωρινές κάρτες φωλιάσματος βοηθούν στην καταγραφή των απαραίτητων για τον έλεγχο της εκτροφής στοιχείων και τοποθετούνται στην ειδική θέση πάνω στη φωλιά.
Προσωρινές κάρτες φωλιάσματος
Στον εκτροφικό όρο φώλιασμα συμπεριλαμβάνονται, η ημερομηνία έναρξης δημιουργίας φωλιάς, η γέννησης του πρώτου αυγού, η επιστροφή των αυγών στη φωλιά για επώαση, η ημερομηνία και αποτέλεσμα ωοσκόπησης, η ημερομηνία και αποτέλεσμα εκκόλαψης, η ημερομηνία και αποτέλεσμα απογαλακτισμού.
Προσωρινές κάρτες φωλιάσματος πάνω στις ζευγαρώστρες
Όλα τα δεδομένα της προσωρινής κάρτας καταγράφονται τόσο στην ηλεκτρονική όσο και στην οριστική κάρτα φωλιάσματος.
Όλα τα αποτελέσματα του φωλιάσματος καταγράφονται σε ειδική, ψηφιακή φόρμα.
Οι νεοσσοί αμέσως με την γέννησή τους αποκτούν τον τριψήφιο αύξοντα αριθμό που είναι χαραγμένος και στο κλειστό δαχτυλίδι που θα φορέσουν στο πόδι τους λίγες μέρες αργότερα. Μαζί με αυτόν και όλα τα προηγούμενα αποκτούν έναν αριθμό, που τους ακολουθεί όσο ζουν.
Οριστική κάρτα φωλιάσματος
Για παράδειγμα 125-316/2016
Αυτό σημαίνει καναρίνι από την 1η γέννα του 25ου ζευγαριού, με αριθμό 316 της εκτροφικής χρονιάς 2016.
Ψηφιακή φόρμα καταχώρησης στοιχείων εκτροφής
Χωρίς μεγάλη προσπάθεια είναι εμφανείς οι συγγένειες με άλλα πουλιά στο κοπάδι μου. Κάθε καναρίνι της εκτροφής μου από το 2005 και μετά, έχει έναν τέτοιο αριθμό, έχει μια σειρά φωτογραφίες (κατ' ελάχιστο 4-5), έχει την καρτέλα του με τις εκτροφικές λεπτομέρειες για την πορεία του. Όλα σε έναν ηλεκτρονικό φάκελο, στο φάκελο του πτηνού.