Πως να σταματήσω την αναπαραγωγή;

2018-06-01 14:18

Αρκετοί νέοι κυρίως εκτροφείς έρχονται πολλές φορές αντιμέτωποι με το πρόβλημα για το πως θα μπορέσουν να σταματήσουν ομαλά μια αναπαραγωγική προσπάθεια, με την όσο το δυνατό μικρότερη επιβάρυνση και κακές συνέπειες για τα πτηνά τους.

Πριν προτείνω τους τρόπους που συνήθως εφαρμόζονται, καλό θα ήταν να πούμε μερικές συνοδευτικές πληροφορίες για το ρόλο που έχει το κάθε μέλος του ζευγαριού στο μεγάλωμα των νεοσσών. Αυτό κατά τη γνώμη μου θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα την όλη διαδικασία και να εκτιμήσουμε τις ενέργειες που θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να κάνουμε, ώστε να μην υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στα πτηνά μας.

Ο ρόλος του θηλυκού

Το θηλυκό είναι αυτό που θα δώσει το πρώτο υπερπολύτιμο γαλακτώδες γεύμα στα μικρά, λίγες ώρες μετά την εκκόλαψή τους από τα αυγά. Είναι ένα γεύμα που δεν αναπληρώνεται με κανένα άλλο τρόπο και σίγουρα οι περισσότεροι θα το έχουμε ακούσει με την έκφραση του πουλιού το γάλα. Νεοσσός που δεν τράφηκε με αυτό, δύσκολα θα επιβιώσει.
 

 

Στη συνέχεια, το θηλυκό επιφορτίζεται με το τάισμα των μικρών τις πρώτες 4-5 κρίσιμες μέρες της ζωής τους και το καθάρισμα της φωλιάς που συνήθως κρατά μέχρι την έβδομη μέρα των μικρών.

Σταδιακά, θα εγκαταλείψει την καθαριότητα και θα παραχωρήσει την υποχρέωση του ταΐσματος στο αρσενικό. Στις 14-17 περίπου μέρες της ζωής των μικρών θα φτάσει να μην ασχολείται καθόλου με αυτά και θα τους συμπεριφέρεται σαν να μην υπάρχουν στο χώρο.

Σύντομα θα εστιάσει στην κατασκευή νέας φωλιάς μια και ο οργανισμός του θα προετοιμάζει την επόμενη σειρά αυγών και σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, θα θελήσει να χρησιμοποιήσει το φτέρωμα των μικρών ως υπόστρωμα της νέας φωλιάς. Για το συγκεκριμένο όμως πρόβλημα θα αναφερθούμε στο τέλος του άρθρου.

Τα παραπάνω ασφαλώς διαδραματίζονται όταν υπάρχει μέσα στο χώρο το αρσενικό ταίρι του θηλυκού.

Όταν απουσιάζει το αρσενικό από την αρχή, το θηλυκό θα μεγαλώσει μόνο του τα μικρά χωρίς κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα, με εξαίρεση ίσως τον υπερβολικό κόπο και την υπέρμετρη σωματική καταπόνηση.

Το μοναχικό θηλυκό είναι μια αναπαραγωγική μέθοδος που δεν προτείνω σε κανένα, γιατί μετά την ολοκλήρωση της προσπάθειας το θηλυκό κυριολεκτικά παραπαίει εξαντλημένο αφού έτρεφε 4-5 ισομεγέθη πουλιά για πολλές βδομάδες, υποσιτίζοντας και επιβαρύνοντας τον εαυτό του.

Ανοχή κατά την άποψή μου μπορεί να υπάρξει μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις (θάνατος ή ασθένεια του αρσενικού) και με την προϋπόθεση πως αυτή θα είναι και η μία και μοναδική γέννα που θα επιτρέψουμε.

Συνάμα αν προτιμηθεί στην αναπαραγωγή αυτή τη μέθοδος, φρονώ πως χάνεται κάθε ερασιτεχνική αναπαραγωγική προδιάθεση και οδηγούμαστε σε πιο επαγγελματικές προσπάθειες.

Η απομάκρυνση του πατέρα, θα πρέπει κυριολεκτικά να ισοδυναμεί με "εξαφάνιση" από το οπτικό πεδίο του θηλυκού, γιατί αν υπάρχει οπτική επαφή (διαχωριστικό ή κοντινό κλουβί) υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να μπερδευτεί το θηλυκό και σταματήσει τη σίτιση των μικρών, γιατί ενστικτωδώς πιστεύει πως αυτό είναι έργο που θα το αναλάβει το αρσενικό.

Βλέπετε στη λογική και στα μάτια των πουλιών το διαχωριστικό δεν είναι εμπόδιο.

Κάποιοι εκτροφείς μάλιστα, ανέβασαν περισσότερο τον πήχη υποστηρίζοντας πως το ίδιο μπέρδεμα μπορεί να συμβεί και από τα κελαηδήματα του αρσενικού που τη ζευγάρωσε, αν αυτό ζει στον ίδιο χώρο, ακόμη κι αν απουσιάζει η οπτική επαφή.

Ολοκληρώνοντας θα πω πως σε αυτή την περίπτωση το θηλυκό θα καθυστερήσει πολύ περισσότερο να ετοιμάσει τη νέα σειρά αυγών. Κατά συνέπεια η έναρξη της διάθεσης για χτίσιμο της νέας φωλιάς συμπίπτει σχεδόν πάντα με την ανεξαρτητοποίηση (απογαλακτισμό) των μικρών, κάτι που κάνει την προσπάθειά μας να σταματήσουμε την αναπαραγωγή ευκολότερη.
 

Ο ρόλος του αρσενικού είναι πιο πολύπλοκος και εξαιρετικά απαραίτητος κάτι που με "υποχρέωσε" να τα περιγράψω πολύ νωρίτερα στο άρθρο Ο ρόλος του αρσενικού καναρινιού στην αναπαραγωγή. Σε αυτό, γίνεται και αναφορά για τις συνέπειες της άσκοπης απομάκρυνσης του αρσενικού από τα παιδιά του, μαζί με πολλά χρήσιμα και θα ήταν πλεονασμός να επαναληφθούν κι εδώ.
 

Φτάνει λοιπόν η στιγμή που θα πρέπει να σταματήσουμε την αναπαραγωγική προσπάθειά μας, είτε γιατί εκπληρώθηκαν τα αναπαραγωγικά μας σχέδια, είτε από σεβασμό στη φύση μιας και "μπήκαν" οι ζεστές μέρες του καλοκαιριού, είτε για πολλούς και διαφορετικούς άλλους λόγους.

Η διακοπή όμως αυτής της αναπαραγωγικής προσπάθειας δεν πρέπει να γίνεται βιαστικά, ασχεδίαστα και κυρίως χωρίς να ακολουθηθούν τα απαραίτητα, γιατί θα υπάρξουν συνέπειες που σε κάποιες περιπτώσεις εκτός από επώδυνες γίνονται και επικίνδυνες για τη ζωή ενός κουρασμένου θηλυκού, αλλά και των μικρών.

Ας πάρουμε μια μια τις περιπτώσεις για να μπορέσουμε να αποφασίσουμε ποια από αυτές ταιριάζει περισσότερο στην περίπτωσή μας αρχίζοντας με το κανονικό ζευγάρωμα.

 

Κανονικό ζευγάρωμα

Με την έννοια κανονικό ζευγάρωμα εννοώ την συνύπαρξη του ζευγαριού σε όλο το διάστημα της γαλουχίας των μικρών.

Σε αυτή την περίπτωση έχουμε δύο επιλογές με τα ίδια καλά αποτελέσματα που διαφοροποιούνται κυρίως στις λεπτομέρειες και τις σωστές αλλά κρίσιμες για τη συνέχεια αποφάσεις του εκτροφέα.

1η επιλογή

Η πρώτη επιλογή που έχει καλύτερη εφαρμογή όταν το θηλυκό καθυστερήσει κάπως (18η μέρα και μετά) να εκδηλώσει τα σημάδια διάθεσης για νέα φωλιά. Η περίπτωση αυτή καλό είναι να συνδυάζεται με την απομάκρυνση του θηλυκού από τον κλωβό αναπαραγωγής και την τοποθέτησή του σε άλλο κλωβό ηρεμίας που συμπεριλαμβάνει μειωμένο φωτισμό, μαζί με τη νέα φωλιά, το νέο υλικό χτισίματος και γενικά όλα τα απαραίτητα για την ομαλή συνέχιση της αναπαραγωγικής του διάθεσης.

Συνήθως η αλλαγή του χώρου αναστέλλει ή περιορίζει τις αναπαραγωγικές διαθέσεις των θηλυκών. Αν παρά την αλλαγή αυτή, το θηλυκό φτιάξει τελικά φωλιά και γεννήσει αυγά, του επιτρέπουμε να κλωσήσει μερικές μέρες τα ομοιώματα των αυγών που έχουν αντικαταστήσει τα κανονικά και στη συνέχεια αφαιρούμε την φωλιά κάτι που τελικά είναι αρκετό για να σταματήσει τη νέα αναπαραγωγική προσπάθεια.

Αυτή η μέθοδος είναι κατά τη γνώμη μου η καταλληλότερη για τη διακοπή της αναπαραγωγής, την εφαρμόζω όσο περισσότερο μπορώ στο κοπάδι μου, γιατί επιτρέπει τη μητέρα ήρεμα να χαλαρώσει από την προσπάθεια και τα μικρά με τον πατέρα να συνεχίσουν κανονικά και χωρίς "δράματα" το πρόγραμμα σίτισης μέχρι τον απογαλακτισμό τους.

2η επιλογή

Η δεύτερη επιλογή συνηθίζεται στις περιπτώσεις που το θηλυκό εκδηλώσει νωρίς (πριν την 17η μέρα) την επιθυμία για νέα φωλιά. Σε αυτή την περίπτωση:

• Αν τα μικρά έχουν βγει από τη φωλιά τοποθετούμε το διαχωριστικό χωρίζοντας τα μικρά στη μία μεριά και τους γονείς από την άλλη ώστε να συνεχίζουν να τα ταΐζουν από το χώρισμα.
• Αν τα μικρά είναι ακόμη στη φωλιά, αφήνουμε τον πατέρα στον ίδιο χώρο με τα μικρά και τη μητέρα μόνη από την άλλη πλευρά του διαχωριστικού.

Το θηλυκό και στις δύο περιπτώσεις θα φτιάξει φωλιά, θα γεννήσει τα αυγά που θα τα ανταλλάξουμε με ψεύτικα και όταν τα μικρά απογαλακτιστούν αφαιρούμε τη φωλιά, βάζουμε το θηλυκό με τα άλλα θηλυκά μας, τα μικρά στον κλωβό εκγύμνασης και τον πατέρα σε ατομικό κλουβί.

Σημείωση: Στα αυγά που αντικαθιστούμε στις φωλιές δεν έχει ξεκινήσει η ανάπτυξη της ζωής και άσχετα με το αν είναι γονιμοποιημένα ή όχι δεν υπάρχει κανένας ηθικός φραγμός για την αντικατάστασή τους μια και δεν έχει αρχίσει η επώαση.

Όταν απουσιάζει από την αρχή ο αρσενικός όπως αναφέρθηκε, το θηλυκό καθυστερεί να εκδηλώσει την επιθυμία για νέα φωλιά και συνεπώς είναι περισσότερο εύκολο για μας να διακόψουμε την αναπαραγωγική προσπάθεια αφού ασφαλώς επιτρέψουμε το χτίσιμο της νέας φωλιάς, την αντικατάσταση των αυγών με ψεύτικα και τελικά την διακοπή της επώασης στο χρόνο που επιθυμούμε.
 

Όταν η μητέρα εκδηλώσει διάθεση για νέα φωλιά, ακόμη και αν υπάρχει αφθονία υλικού χτισίματος στη διάθεσή της, είναι πολύ πιθανό να στραφεί στο φτέρωμα των μικρών που κυριολεκτικά "μαδώντας" τα προσπαθεί να χτίσει με αυτά τη νέα φωλιά της.

 

Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να τραβηχτεί κάποιο από τα φτερά της ουράς και εξ αιτίας της υπεραιμάτωσης του θύλακα που υπάρχει πάντα κατά τη διάρκεια της φτεροφυΐας να υπάρξει και αιμορραγία.

Είναι μια αιμορραγία μεγάλη, που πιθανόν να μας ανησυχήσει πάρα πολύ και ίσως να μας μπερδέψει με τις αντίστοιχες περιπτώσεις κανιβαλισμού που ενίοτε παρουσιάζονται σε κάποιες εκτροφές.

Η παρατηρητικότητα και άμεση αντίδραση του εκτροφέα ακόμη και στο πρώτο πούπουλο που θα δει στο ράμφος του θηλυκού ή κάτω στο κλουβί ή ακόμη και μέσα στη φωλιά, μπορεί να αποδειχτεί σωτήρια για τη ζωή των μικρών.

Το μάδημα μπορεί να γίνει έντονο, διαρκώς στοχευμένο στον ίδιο νεοσσό που τελικά απογυμνωμένος μπορεί να χάσει ακόμη και τη ζωή του ειδικά στις κρύες μέρες της αναπαραγωγικής μας προσπάθειας.

Το μάδημα των μικρών σταματά μόνο με το χωρισμό της μητέρας από αυτά και είναι εύκολο να το πετύχουμε αν ακολουθήσουμε κάποια από τις παραπάνω προτάσεις.

Συμπερασματικά

Κλείνοντας θα πρέπει να συνοψίσω και να πω, πως τελικά είναι πιο εύκολη η διακοπή της αναπαραγωγής από όσο εσφαλμένα πιστεύουν κάποιοι. Το πέρασμα από την ένταση της αναπαραγωγής σε κάποια φάση "ηρεμίας" πριν την φάση της πτερόρροιας που ακολουθεί, μπορεί να γίνει εύκολα ακολουθώντας έναν από τους παραπάνω τρόπους.

Σίγουρα αν κάποιος δε θέλει να σταματήσει την αναπαραγωγή των πουλιών του θα ψάξει και θα βρει πολύ περισσότερες δικαιολογίες που εκ των πραγμάτων αδυνατεί να καλύψει αυτό το άρθρο.

Θα πάω δεκαετίες πίσω στα πρώτα εκτροφικά μου βήματα, για να θυμηθώ μια σοφή ρήση που άκουγα συνεχώς από τον μέντορά μου ο οποίος έλεγε: "Είναι πιο εύκολο να σταματήσεις τα πουλιά στην αναπαραγωγή, παρά τον εκτροφέα τους".

Χρόνια αργότερα εξακολουθώ να πιστεύω πως είχε απόλυτο δίκιο.