Είναι αρσενικό ή θηλυκό το καναρίνι μου?
Ακόμη και οι πιο έμπειροι εκτροφείς βρίσκονται συχνά πυκνά σε δίλημμα για το αν το καναρίνι που έχουν μπροστά τους είναι αρσενικό ή θηλυκό και σχεδόν σε όλους τους εκτροφείς ακόμη και στους "βετεράνους" έχει συμβεί να διαπιστώσουν κατά την αναπαραγωγή των πουλιών τους το αρχικό λάθος τους στην αναγνώριση.
Αν τώρα η εμπειρία είναι μικρή σε κάποιον κάτοχο καναρινιού τότε η διάκριση γίνεται εξαιρετικά πιο δύσκολη και το αποτέλεσμα της ασφαλώς περισσότερο αμφισβητήσιμο.
Εξ αιτίας αυτής της δυσκολίας οι εκτροφείς έχουν υιοθετήσει πολλούς τρόπους για την αναγνώριση του φύλου, άλλους κατά τη γνώμη μου περισσότερο αξιόπιστους, άλλους λιγότερο και άλλους εντελώς αναξιόπιστους.
Στο συγκεκριμένο άρθρο θα γίνει προσπάθεια συγκέντρωσης όλων αυτών των μεθόδων αναγνώρισης ώστε να διευκολυνθεί η θέση ακόμη και του πιο νέου και ασφαλώς άπειρου εκτροφέα. Θα καλύψουμε αρχικά τις πιο δύσκολες περιπτώσεις των ομοιόμορφων καναρινιών και στη συνέχεια να καλύψουμε και τις πολύ εύκολες όπως συμβαίνει με τα διμορφικά καναρίνια και τις φυλοσύνδετες μεταλλάξεις.
Στάδια αναγνώριση φύλου στα καναρίνια
Στις πιο δύσκολες περιπτώσεις ανήκουν τα καναρίνια που το αρσενικό και το θηλυκό είναι όμοια χωρίς διακρίσεις και διαφοροποιήσεις και θα αναπτυχθούν οι τρόποι αναγνώρισης του φύλου στα καναρίνια ακολουθώντας την φυσική του ανάπτυξη αρχίζοντας από το αυγό.
Για τη διευκόλυνση στη συγγραφή και σύνταξη του άρθρου αλλά και για καλύτερη και ευκολότερη κατανόηση των παρακάτω μεθόδων, δημιουργήθηκαν τέσσερις ηλικιακές κατηγορίες.
Ξεκινώντας πολύ νωρίς από τη φωλιά και ακολουθώντας τη φυσική ανάπτυξη ενός καναρινιού μέχρι την πλήρη ενηλικίωση θα αναπτυχθούν όσα συγκεντρώθηκαν για να είναι όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη αυτή η προσπάθεια.
1. Αρχική αναγνώριση του φύλου των καναρινιών στη φωλιά
- Αναγνώριση από το αυγό στη φωλιά
Η αρχική αναγνώριση βασίζεται στην πολύχρονη παρατήρηση των εκτροφέων και κατά την γνώμη μου τα περιθώρια λάθους είναι πολύ μεγάλα.
Η θεωρία συμπεριλαμβάνει το σχήμα του αυγού και σύμφωνα με αυτή θα πάρουμε αρσενικά καναρίνια από τα πιο λεπτά και μυτερά αυγά της φωλιάς και θηλυκά καναρίνια από τα περισσότερο στρογγυλά και με "γλυκές" γραμμές.
- Αναγνώριση στους νεοσσούς της φωλιάς
Κάποια πάλι χαρακτηριστικά των νεοσσών που βρίσκονται μέσα στη φωλιά φανερώνουν και το φύλο τους από τις πρώτες μέρες της ζωής τους. Η έντονη δραστηριότητα για παράδειγμα κάποιων νεοσσών, αυτά δηλαδή με την πιο απαιτητική ως προς το τάισμα συμπεριφορά αποτελούν για αρκετούς εκτροφείς ενδείξεις αρσενικών καναρινιών, ενώ τα περισσότερο υπομονετικά ή υποτονικά μικρά είναι θηλυκά.
Κάποιοι μάλιστα πέρασαν σε πιο "βαθιά" νερά υποστηρίζοντας πως τα αρσενικά μικρά έχουν πιο μεγάλο το μεσαίο δάκτυλο των ποδιών τους απ’ ότι τα θηλυκά και είναι πιο εύκολη η αναγνώρισή τους μια και τα δαχτυλίδια σ αυτά περνούν πιο δύσκολα.
Αξιοπρόσεκτη παρατήρηση είναι και αυτή που θέλει τους αρσενικούς νεοσσούς που κινούνται και προσπαθούν να περπατήσουν για να φύγουν από κοντά μας γρηγορότερα, ενώ αντίθετα αυτά που παραμένουν στις θέσεις τους ή κινούνται ελάχιστα είναι τα θηλυκά. Αυτή η συμπεριφορά θα τους ακολουθήσει όχι μόνο κατά το διάστημα του απογαλακτισμού αλλά και στην "εφηβική – ομαδική" ζωή τους.
Όσο όμως κι αν προσπάθησα σε μεγάλο βάθος χρόνου να αρχειοθετήσω στοιχεία για να επιβεβαιώσω ή να διαψεύσω τις παραπάνω μεθόδους δεν κατάφερα απολύτως τίποτε γιατί όλα τα "σημάδια" χάνονταν πριν συμπληρωθούν οι πρώτες μέρες της ζωής τους. Βλέπετε είναι πολύ δύσκολο το σημάδεμα νεοσσών με απόλυτα ίδια χαρακτηριστικά.
Η μόνη περίπτωση που κατάφερα να διατηρήσω στοιχεία σε αυτή την περίοδο της ζωής των νεοσσών είναι από τη στιγμή τοποθέτησης των δακτυλιδιών στους νεοσσούς και μετά.
Αλλά και πάλι η έντονη ή μη κίνηση των νεοσσών αποδείχτηκε ως κριτήριο υποκειμενική και ως τέτοια η μέθοδος αυτή παραμένει κατά τη γνώμη μου αναξιόπιστη.
Συμπερασματικά και άσχετα με το αν αυτές οι μέθοδοι έχουν μικρό ή μεγάλο ποσοστό επιτυχίας για μένα αποτελούν μέθοδοι που δε βοηθούν, εξ αιτίας της δυσκολίας διατήρηση της αρχικής πληροφορίας και ως εκ τούτου είναι λιγότερο κατάλληλες για το σκοπό μας.
2. Αναγνώριση φύλου μετά τον απογαλακτισμό
Σε αυτή την ηλικία (-3 μηνών) τα καναρίνια έχουν αποκτήσει σχεδόν το κανονικό τους μέγεθος αφού στην πορεία θα αναπτυχθούν ελάχιστα ενώ ταυτόχρονα συνεχίζονται και κάποιες αλλαγές στο σώμα τους διαμορφώνοντας για παράδειγμα το χώρο για την ανάπτυξη των ωδικών καλεσμάτων των αρσενικών.
Το μήκος της σχισμής της αμάρας των απογαλακτισμένων καναρινιών, το μέγεθος των φτερών στην περιοχή της αμάρας, η διάταξη και το μέγεθος αυτών των φτερών και οι μικρές διαφορές στο σχήμα τους διαφέρουν στα δύο φύλα και είναι θέμα εμπειρίας και υπομονής και επιμονής για να υπάρξει διάκριση.
Οι περισσότερες από αυτές τις διαφοροποιήσεις παρουσιάζονται στα αρχικά στάδια της ζωής των πτηνών, δηλαδή πριν τη σεξουαλική τους ωριμότητα και κάποιες από αυτές διατηρούνται και μετά την ενηλικίωσή τους..
- Μήκος της σχισμής της αμάρας
Παρατηρώντας την αμάρα των καναρινιών σε αρχικό στάδιο παρατηρείται διαφοροποίηση και συνεπώς είναι εφικτός ο διαχωρισμός των φύλων αν ασφαλώς η παρατήρηση στη γενετήσια περιοχή των πουλιών γίνει με πολύ προσοχή.
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία η σχισμή στη γενετήσια περιοχή – αμάρα του αρσενικού καναρινιού δεξιά είναι μικρότερη από του θηλυκού αριστερά.
- Φτεροφυία στην περιοχή της αμάρας
Και από τα φτερά οδηγούς* που καλύπτουν την αμάρα υπάρχει δυνατότητα διάκρισης των δύο φύλων από τα πούπουλα που ντύνουν τη γενετήσια περιοχή. Τα πούπουλα που βρίσκονται γύρω από τη γενετήσια περιοχή του αρσενικού είναι πυκνότερα πιο μακρυά, πιο λεπτά και ισχνά ως φτερά σε σύγκριση με αυτά του θηλυκού που είναι μεν πιο αραιά και κοντύτερα αλλά είναι πυκνότερα και τοποθετημένα ομαλά σαν ένα ομοιόμορφο στεφάνι γύρω από την αμάρα τους.
*Φτερά οδηγούς ονομάζονται τα φτερά της αμάρας που στα ενήλικα πουλιά χρησιμοποιούνται ως αισθητήρια όργανα για την κατεύθυνση και την τελική ένωση της γενετήσιας περιοχής του αρσενικού με την αντίστοιχη αμάρα του θηλυκού στοχεύοντας στην τριβή τους και όχι σε διείσδυση.
Συμπερασματικά μπορεί με την απόκτηση της απαραίτητης εμπειρίας οι παραπάνω μέθοδοι να αποτελέσουν σε καλό βαθμό κριτήρια διάκρισης του φύλου στα καναρίνια αλλά απαιτούν πιάσιμο των πουλιών από τον εκτροφέα (για αρκετό χρόνο μάλιστα) κάτι που σίγουρα θα τα πιέσει και θα τα στρεσάρει άσχημα. Αν μάλιστα ο αριθμός των πουλιών είναι μεγάλος γίνονται πολύ χρονοβόρες και ανέφικτες.
3. Αναγνώριση φύλου των έφηβων καναρινιών
- Το μουρμούρισμα - τραγούδι των εφήβων
"Μουρμούρισμα" στη γλώσσα των εκτροφέων θεωρούνται οι πρώτες προσπάθειες του αρσενικού καναρινιού να κελαηδήσει. Και μιλάμε για τις προσπάθειες που ξεκινούν αμέσως σχεδόν μετά τον απογαλακτισμό και σταματούν συνήθως στην πτερόρροια του καλοκαιριού ή με το τελικό καλλίφωνο ξεφώνισμα. Είναι ένα παράξενα όμορφο μπερδεμένο και χαμηλόφωνο κελάηδισμα που το καναρίνι το κάνει σχεδόν με μισόκλειστα μάτια χωρίς να κουνιέται συνήθως στο ψηλότερο σημείο του κλουβιού του. Σε αυτή την κατάσταση οφείλει και τη χαρακτηριστική για την περίπτωση ονομασία "ονειρικό τραγούδι" ή "τραγούδι του ύπνου".
Όμως δεν μπορεί και πάλι να είμαστε σίγουροι μια και τα θηλυκά μπορούν να παρουσιάσουν σε μικρότερο ίσως βαθμό την ίδια συμπεριφορά, μπερδεύοντας και εκθέτοντας τις προβλέψεις μας.
- Διαφοροποίηση στη νοητή "γραμμή" του ράμφους
Εξαιρετικά σημαντική μπορεί να αποδειχτεί τους μήνες που ακολουθούν την εφηβεία των καναρινιών και μέχρι την πρώτη σεξουαλική ωριμότητα η διαφοροποίηση στη νοητή γραμμή του ράμφους μεταξύ των αρσενικών που περνά ακριβώς πάνω στο μάτι του και του θηλυκού που υπάρχει απόσταση από αυτό.
Η μέθοδος αυτή είναι εξαιρετικά αξιόπιστη στο διάστημα μεταξύ του 3ου και 7ου μήνα της ζωής των πουλιών, μας βοηθά στη διάκριση των πουλιών το κρίσιμο διάστημα που προηγείται του σχεδιασμού και της τελικής επιλογής των ζευγαριών.
Μεγαλώνοντας τα πουλιά αυτή η γεωμετρική διαφορά διαφοροποιείται με αποτέλεσμα αυτή η νοητή γραμμή σταδιακά να συγκλίνει στα δύο φύλα και να γίνεται πιο δύσκολη η αναγνώρισή της. Όμως με μια πιο προσεκτική ματιά και με λίγο παραπάνω εξάσκηση θα διαπιστώσουμε πως υπάρχει μικρή διαφορά που βοηθάει τους πιο έμπειρους και περισσότερο παρατηρητικούς.
4. Αναγνώριση φύλου των ενήλικων καναρινιών
- Αναγνώριση φύλου μέσω της φωνής
Ο πιο ασφαλής τρόπος στη διάκριση φύλου στα καναρίνια είναι το κελάηδισμα.
Το αρσενικό καναρίνι κελαηδά όμορφα, μελωδικά, αλλάζοντας χροιά και τόνους στη φωνή του που το κάνει εύκολα αναγνωρίσιμο ακόμη και στον πιο αδαή κάτοχο. Το χαρακτηριστικό "φούσκωμα" στο λαιμό την ώρα του τραγουδιού που δημιουργείται από αυτή την προσπάθεια δείχνει με τον καλύτερο τρόπο το φύλο του.
Ρεαλιστικά όμως κι αυτό δεν είναι απόλυτο.
Υπάρχουν καναρίνια αρσενικά που λόγω κάποιας παθογένειας ή ακόμη και έλλειψη διάθεσης δεν κελαηδούν όπως επίσης υπάρχουν θηλυκά καναρίνια που ειδικά στο διάστημα της προετοιμασίας για αναπαραγωγή παρουσιάζουν καλλίφωνα ταλέντα που μπερδεύουν τους λιγότερο έμπειρους εκτροφείς.
Ασφαλώς τα θηλυκά κελαηδούν σχετικά καλά και με μεγάλο χρονικό ορίζοντα χωρίς όμως την ένταση και τα γυρίσματα των αρσενικών. Μια τέτοια περίπτωση μπορούμε να δούμε και να ακούσουμε εδώ
- Διαφορές στο σώμα των δύο φύλων
Η εικόνα ενός ενήλικου αρσενικού καναρινιού και ενός θηλυκού είναι κατά γενική ομολογία ίδια. Αν όμως συγκρίνουμε με προσοχή τις εικόνες τους θα διαπιστώσουμε πολλά και διαφορετικά σημεία πάνω στο σώμα τους. Να θυμηθούμε πως η τελική εικόνα ενός καναρινιού διαμορφώνεται μετά τον τρίτο μήνα της ζωής του συνεπώς αμέσως μετά μας παρέχουν τη δυνατότητα να κάνουμε την αναγνώριση του φύλου στα πουλιά που διαθέτουμε συγκρίνοντας αποκλειστικά τη σωματοδομή τους διευκολύνοντας κάπως το έργο μας ως εκτροφείς.
Παρατηρώντας λοιπόν τα δύο φύλα θα διαπιστώσουμε τις διαφορές που παρουσιάζονται στη φωτογραφία που ακολουθεί και που δείχνουν το αρσενικό καναρίνι σχεδιασμένο με έντονες γραμμές και το θηλυκό με τις πιο απαλές.
Υπάρχουν ορατές διαφορές που αφορούν το στήθος τους, τη θέση στις φτερούγες τους που στα αρσενικά "δένουν" σφικτά στο κορμί του, αλλά κυρίως στην αμάρα (γενετήσια περιοχή) η οποία όμως διαφοροποιείται καθαρά μόνο κατά την περίοδο της αναπαραγωγικής ετοιμότητας των καναρινιών.
- Αναγνώριση φύλου μέσω της ώριμης γενετήσιας περιοχής
Όταν τα καναρίνια φτάσουν σε ορμονική αναπαραγωγική ωριμότητα η αμάρα παίρνει το σχήμα που φαίνεται στις εικόνες που ακολουθούν κάνοντας το έργο των εκτροφέων πιο εύκολο μια και εύκολα είναι αναγνωρίσιμη η διαφορά των δύο φύλων.
Βλέπουμε λοιπόν την αμάρα σε ένα αρσενικό καναρίνι που βρίσκεται ακριβώς από πάνω σε σύγκριση με την γενετήσια περιοχή του θηλυκο΄θ όπως φαίνεται στη φωτογραφία ακριβώς από κάτω.
Δυστυχώς όμως η παραπάνω εμφανέστατη διαφορά εκτός του ότι προϋποθέτει πιάσιμο και συνεπώς στρεσάρισμα των πουλιών, παρουσιάζεται και κάπως αργά για τις τελικές αποφάσεις και τα σχέδιά μας.
Παράλληλα η ετοιμότητα αυτή συμπίπτει με το χρόνο που τα αρσενικά ξεκινούν το έντονο κελάηδισμα αναπαραγωγικής επικράτησης που είναι αδιαμφισβήτητο χαρακτηριστικό ως προς το διαχωρισμό και τη διάκριση των δυο φύλων και συνεπώς ίσως να μην μας είναι τόσο απαραίτητη.
Αν για κάποιους λόγους πρέπει να γνωρίζουμε νωρίτερα το φύλο των πουλιών που σχεδιάζουμε να βάλουμε σε αναπαραγωγή, εφαρμόζουμε όποια μέθοδο μας βολεύει περισσότερο, ώστε η αναγνώριση να γίνει νωρίτερα αλλά και με σχετική ασφάλεια ως προς το αποτέλεσμα της κρίση μας.
Συνήθως μια λάθος εκτίμηση που έγινε στο σχεδιασμό όταν θα "εισπράξουμε" τις συνέπειές της στην αναπαραγωγή, θα μας κοστίσει αρκετά σε χρόνο που είναι πολύτιμος αλλά μπορεί από απουσία έτοιμων εναλλακτικών επιλογών μα μας οδηγήσει σε "ναυάγιο" των σχεδίων μας, κάτι που ασφαλώς κανείς δεν θέλει.
Η συνεχής και σε μεγάλο βάθος χρόνου εφαρμογή των παραπάνω μεθόδων μπορούν κατά τη γνώμη μου να μας οδηγήσουν με σχετική ασφάλεια στην αναγνώριση του φύλου των πουλιών μας
5. Αναγνώριση φύλου στα διμορφικά καναρίνια
Στα διμορφικά καναρίνια που ανήκουν στις σταθεροποιημένες μεταλλάξεις καναρινιών η αναγνώριση είναι πολύ πιο εύκολη μια και υπάρχει διμορφία στα δύο φύλα. Δηλαδή τα αρσενικά έχουν άλλα χαρακτηριστικά σε σχέση με τα θηλυκά με κυριότερη διαφορά τη χαρακτηριστική μάσκα η οποία στα θηλυκά είτε είναι μικρότερη είτε απουσιάζει.
Το χαρακτηριστικό μάλιστα που το αρσενικό είναι διαφορετικό από το θηλυκό δίνει και την ονομασία «διμορφικά» στην ομάδα αυτών των πουλιών.
Η μάσκα αυτή κληροδοτείται από τον πατέρα μόνο* στα αρσενικά παιδιά αν και τα τελευταία χρόνια οι εκτροφείς κατάφεραν να περάσουν τη μάσκα αυτή και στα θηλυκά (ευγονική) αναστρέφοντας τα χαρακτηριστικά του κάθε φύλου Όμως αυτό από μόνο του αποτελεί άλλο κεφάλαιο.
Η χαρακτηριστική μάσκα στο αρσενικό (αριστερά) απουσιάζει από το θηλυκό (δεξιά)
Δυστυχώς όμως αυτή ή εύκολη αναγνώριση απουσιάζει στα υπόλοιπα καναρίνια και η διάκριση αρσενικού ή θηλυκού καναρινιού είναι περισσότερο δύσκολη, αφήνοντας την αμφιβολία της εσφαλμένης επιλογής τόσο στον εκτροφέα όσο και στον απλό κάτοχο ενός καναρινιού.
6. Αναγνώριση φύλου στις φυλοσύνδετες μεταλλάξεις
Σε αυτές τις μεταλλάξεις τα χαρακτηριστικά των γεννητόρων κληροδοτούνται στους απογόνους τους επειδή το γονίδιο της μετάλλαξης βρίσκεται στα φυλετικά χρωμοσώματά τους. Τέτοιες φυλοσύνδετες μεταλλάξεις είναι το κανελί χρώμα, η μετάλλαξη παστέλ, η μετάλλαξη σατινέ και η μετάλλαξη ιβουάρ.
Αυτό γίνεται αντιληπτό αν για παράδειγμα ζευγαρώσουμε κανελί αρσενικό με μη κανελί θηλυκό όπου θα μας δώσει κανονικά αρσενικά μη κανελί τα οποία θα είναι φορείς* του κανελί και καθαρά κανελί θηλυκά.
Βλέπουμε τελικά, πως αποκλειστικά σε αυτού του τύπου το ζευγάρωμα θα πάρουμε εντελώς αντιθέτου φύλου απογόνους από τους γεννήτορες πράγμα που μας βοηθά στην εύκολη αναγνώρισή τους.
Θα μείνουμε στο τελευταίο γιατί μεγαλύτερη ανάλυση θα μας βγάλει από τους στόχους αυτού του άρθρου.
Συμπερασματικά το ποσοστό λάθους στη διάκριση των δύσκολων περιπτώσεων είναι υπαρκτό ακόμη και στον πιο έμπειρο εκτροφέα και κανείς δεν πρέπει να αισθάνεται "τύψεις" αν η αρχική του εκτίμηση αποδείχτηκε λάθος λίγους μήνες αργότερα.
Πολλές δεκαετίες μετά την αρχική ενασχόλησή μου με τα καναρίνια βρίσκομαι πολλές φορές σε δίλημμα σε ότι αφορά το φύλο των καναρινιών μου όταν κάνω τον αναπαραγωγικό σχεδιασμό κι όσο κι αν τα σφάλματα αναγνώρισης τα τελευταία χρόνια περιορίστηκαν υπάρχουν περιπτώσεις που βρέθηκα μπροστά τους.
Ακόμη και σήμερα αν ρωτηθώ για το πότε κάποιος εκτροφέας είναι σίγουρος για το φύλο των καναρινιών του θα του απαντούσα απλά:
Αν το καναρίνι κάνει αυγά τότε είναι θηλυκό.
Αν τώρα από αυτά τα αυγά βγουν πουλάκια τότε το ζευγάρι του είναι αρσενικό.
Πηγές πληροφοριών